Σύμφωνα με τον αναθεωρημένο ορισμό της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ) στις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες της GOLD (Παγκόσμια Πρωτοβουλία για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια)
για το 2017, πρόκειται για μια συχνή νόσο που μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί. Η ΧΑΠ χαρακτηρίζεται από εμμένοντα αναπνευστικά συμπτώματα και περιορισμό της ροής του αέρα. Οφείλεται σε ανωμαλίες των αεραγωγών και/ή των κυψελίδων που συνήθως προκαλούνται από σημαντικού βαθμού έκθεση σε επιβλαβή σωματίδια ή αέρια.
Η νόσος αυτή είναι πρωτεύουσας σημασίας για τη δημόσια υγεία, δεδομένου ότι σήμερα αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου στον κόσμο, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) προβλέπει ότι θα γίνει η τρίτη κύρια αιτία θανάτου έως το 2032. Ο επιπολασμός της ΧΑΠ στο γενικό πληθυσμό παγκοσμίως υπολογίζεται περίπου στο 10% σε ενήλικες άνω των 40 ετών, με διακυμάνσεις από χώρα σε χώρα, επιδρώντας σημαντικά στο κόστος υγειονομικής περίθαλψης της νόσου, το οποίο είναι σημαντικά υψηλό, και προκαλώντας σημαντικές επιβαρύνσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών.
Η κύρια αιτία της ΧΑΠ είναι το κάπνισμα. Στην Ελλάδα, το ποσοστό καπνίσματος του πληθυσμού είναι το υψηλότερο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (42%). Μία από τις λίγες πρωτιές της χώρας μας στην ΕΕ που είναι δυστυχώς θλιβερή.
Μην μένεις αδρανής, #kane_to_praxi και κλείσε τώρα online το ραντεβού σου στο Πράξις Υγείας για να εξεταστείς!
Ενημερώσου επίσης για τη διακοπή καπνίσματος, κάνε ένα δώρο ζωής στον εαυτό σου αλλά και στους οικείους σου.
Μελέτες υποστηρίζουν ότι στη χώρα μας ο επιπολασμός της νόσου κυμαίνεται στο 8.4% στο γενικό πληθυσμό με σημαντικές διαφορές ανά φύλο (11.6% για τους άντρες και 4.8% για τις γυναίκες), γεωγραφική περιοχή και ηλικιακή κατηγορία. Πιο συγκεκριμένα, έρευνα στην Ελλάδα έχει καταγράψει μικρότερο ποσοστό επιπολασμού της ΧΑΠ στις αστικές περιοχές (6-10%), ενώ στις αγροτικές περιοχές το ποσοστό αυτό αυξάνεται δραματικά στους άνδρες (15.1%) και δη στην πληθυσμιακή ομάδα ηλικιωμένων ανδρών, ηλικίας άνω των 70 ετών (23.7%). Επιπρόσθετα, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι σε σπιρομετρικό έλεγχο που πραγματοποιήθηκε σε δομές Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.) στην Ελλάδα, ένα υψηλό ποσοστό των ασθενών με ΧΑΠ (65%) δεν γνώριζαν ότι πάσχουν από τη νόσο, με αποτέλεσμα οι ασθενείς να μη λαμβάνουν θεραπεία στα αρχικά στάδια της νόσου. Η έγκαιρη έναρξη θεραπείας και η αντιμετώπιση της καπνιστικής συνήθειας στα αρχικά στάδια έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής και να περιορίσει το ρυθμό της καταστροφής του πνεύμονα.
Η σπιρομέτρηση εξακολουθεί να έχει κεντρικό ρόλο στη διάγνωση, πρόγνωση και αντιμετώπιση με φαρμακολογικές και μη θεραπείες. Συστήνεται να γίνεται σπιρομέτρηση σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών με παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, έκθεση σε προϊόντα καύσεων) και με βεβαρημένο ιστορικό καπνίσματος (περισσότερων των 10 ετών με ένα πακέτο τη μέρα κατά μέσο όρο), που έχουν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα: δύσπνοια κτά την κόπωση, χρόνιο βήχα, παραγωγή πτυέλων, συριγμό ή συχνές αναπνευστικές λοιμώξεις.
Ο ειδικός ιατρός που είναι υπεύθυνος για την αρχική διάγνωση και βαθμονόμηση της βαρύτητας της νόσου αλλά και για την αρχική εξατομικευμένη θεραπεία είναι ο πνευμονολόγος. Ειδικότερα, με τις νέες οδηγίες για το 2017, η στρατηγική για τη φαρμακολογική – και μη – αντιμετώπιση τη ΧΑΠ δε θα πρέπει να βασίζεται μόνο στη σπιρομέτρηση αλλά και στην εξατομικευμένη αξιολόγηση των αναπνευστικών συμπτωμάτων και του ιστορικού παροξύνσεων του ασθενούς.
Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το κάπνισμα θεωρείται επίσημα ασθένεια και ο πνευμονολόγος είναι ο πλέον υπεύθυνος ιατρός για να κατευθύνει τον καπνιστή στη σωστή θεραπεία μέσω των ιατρείων διακοπής του καπνίσματος. Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά του καπνίσματος, που έχει οριστεί η 31η Μαΐου, ας σταματήσουμε να εθελοτυφλούμε μπροστά στα δικά μας συμπτώματα ή των αγαπημένων μας προσώπων και ας δώσουμε προτεραιότητα στη (διά)γνώση και στην υγεία.
Δρ Καλκάνης Αλέξανδρος
Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος
Βιβλιογραφικές Αναφορές:
Global Strategy For The Diagnosis, Management, and Prevention Of Chronic Obstructive Pulmonary Disease (2017 REPORT)
OECD Health Data 2012; Eurostat Statistics Database; WHO Global Infobase.