1η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS

Από το 1988 η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS. Σήμερα, η ασθένεια που κάποτε κατέστρεφε το ανοσοποιητικό σύστημα των ατόμων που είχαν νοσήσει από αυτή και τους οδηγούσε στο θάνατο, πλέον αντιμετωπίζεται με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, αρκεί να διαγνωσθεί εγκαίρως.
Στόχος της παγκόσμιας ημέρας είναι η αφύπνιση, ο μηδενισμός των θανάτων από την ασθένεια μέσω των νέων θεραπειών και της έγκαιρης διάγνωσης, ο μηδενισμός των νέων κρουσμάτων και της εξάπλωσης του ιού μέσω της προφύλαξης και της πληροφόρησης, καθώς επίσης και ο μηδενισμός των διακρίσεων κατά των φορέων και των ασθενών μέσω της ενημέρωσης.

Η ιατρός και ειδικός παθολόγος του Πράξις Υγείας, Χρήστου Σουλτάνα, απαντά σε βασικές ερωτήσεις σχετικά με τον ιό του AIDS, που θα πρέπει όλοι μας να γνωρίζουμε.

1. Τι είναι το aids;
Ο ιός HIV (Human Immunodeficiency Virus) ανήκει στην κατηγορία των Ρετροϊών,
δηλαδή έχει γενετικό υλικό RNA το οποίο μέσω ενός ενζύμου (αντίστροφη μεταγραφάση) μετατρέπεται σε DNA και ενσωματώνεται στο ανθρώπινο γονιδίωμα. Έχει χαρακτηριστικό το πολύ υψηλό ποσοστό μεταλλάξεων.
Μολύνει τα cd4+ t λεμφοκύτταρα του αίματος με αποτέλεσμα την εξασθένιση του ανοσοποιητικού συστήματος και τη μειωμένη άμυνα έναντι λοιμώξεων και κακοηθειών.
Εικάζεται ότι ο ιός πέρασε από τους χιμπατζήδες στους ανθρώπους μέσω του κυνηγιού, της κατανάλωσης κρέατος πιθήκων καθώς και του τραυματισμού από μολυσμένους πιθήκους αφού ο ιός SIV των πιθήκων είναι όμοιος με τον ιό HIV-1 ενώ ο SIV των πιθήκων Sooty Mangabey όμοιος με τον HIV-2.
Πρωτοεμφανίστηκε το 1981 στην Αμερική σε νέους άντρες ομοφυλόφιλους με επιθετικό σάρκωμα Kaposi και λοιμώξεις του αναπνευστικού από Pneumonocystis Carinii.

2. Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου;
Πρωτολοίμωξη ή οξεία HIV.: 2-4 εβδομάδες μετά την έκθεση στον ιό το 87% των μολυνθέντων παρουσιάζει έντονα συμπτώματα που προσομοιάζουν με γρίπη (πυρετός, πονόλαιμος, λεμφαδενοπάθεια, μυαλγίες) οπότε και ο ασθενής αποκαλείται ‘HIV Οροθετικός και είναι ακολούθως ασυμπτωματικός για τα επόμενα περίπου 2-10 χρόνια.
Όταν, όμως, τα cd4+ λεμφοκύτταρα πέσουν κάτω από 200 ο ασθενής αρχίζει να νοσεί από ευκαιριακές λοιμώξεις και τότε πάσχει από AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome).

3. Πώς γίνεται η διάγνωση της νόσου;
Υπάρχει ειδικό test για HIV που ανιχνεύει αντισώματα ή αντιγόνα έναντι του ιού.
Μέχρι όμως να αναπτυχθούν αυτά, το test είναι αρνητικό.
Σε περίπτωση έντονης υποψίας λοίμωξης γίνεται PCR (Polymerase Chain Reaction) test η οποία ανιχνεύει το DNA του ιού.

4. Πώς μεταδίδεται;
Η μετάδοση του ιού γίνεται μέσω μολυσμένων βιολογικών υγρών (αίμα, σπέρμα, προσπερματικά υγρά, κολπικά και πρωκτικά υγρά, μητρικό γάλα).
Συνεπώς, η μετάδοση είναι δυνατή μέσω σεξουαλικής επαφής, μητρικού γάλακτος (από μητέρα σε παιδί), κοινής χρήσης μολυσμένων συρίγγων, μετάγγισης με μολυσμένο αίμα καθώς και από μη σωστά αποστειρωμένα ιατρικά εργαλεία για τατουάζ.
Για να μεταδώσει κάποιος τον ιό μέσω των παραπάνω πρέπει να έχει υψηλό ιικό φορτίο στο αίμα του.
Ο ιός δεν μεταδίδεται με τη χειραψία, το φιλί, τη χρήση κοινής τουαλέτας, το τσίμπημα εντόμων και την αγκαλιά.

5. Ποια είναι τα μέσα προφύλαξης;
Τα μέσα προφύλαξης δεν ισχύουν μόνο για τις λεγόμενες ομάδες υψηλού κινδύνου, αλλά για όλους.
Συστήνεται η χρήση προφυλακτικού κατά τη διάρκεια των ερωτικών επαφών κυρίως μεταξύ περιστασιακών συντρόφων.
Όσον αφορά στην κατηγορία των τοξικομανών, η οποία αποτελεί και ομάδα υψηλού κινδύνου, δε θα πρέπει να γίνεται κοινή χρήση συρίγγων, λόγω πιθανής έκθεσης σε μολυσμένο από τον ιό αίμα.

6. Ποιοι πρέπει να εξετάζονται;
Υπάρχουν οι λεγόμενες ομάδες υψηλού κινδύνου οι οποίες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μόλυνσης και άρα θα πρέπει να εξετάζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.
Σε αυτές ανήκουν οι τοξικομανείς, οι ομοφυλόφιλοι, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό λόγω ατυχηματικής πιθανής έκθεσης σε μολυσμένο αίμα κατά τη διάρκεια εργασίας καθώς και οι ερωτικοί σύντροφοι ατόμων που έχουν ήδη νοσήσει από τον ιό.
Επίσης, απαραίτητη είναι η εξέταση σε οποιονδήποτε και για οποιονδήποτε λόγο υποψιάζεται πιθανή μόλυνση.

7. Ποια είναι η θεραπεία της νόσου;
Η θεραπεία της νόσου περιλαμβάνει διάφορες κατηγορίες φαρμάκων που στο σύνολό τους αποτελούν τη λεγόμενη αντορετροϊκή θεραπεία. Αυτή σκοπό έχει να παρεμποδίζει τη μόλυνση νέων κυττάρων. Δεν μπορεί, όμως, να την εξαφανίσει από τα ήδη μολυσμένα και έτσι ο ιός παραμένει στον αργανισμό αλλά σε λανθάνουσα κατάσταση.
Η γρήγορη έναρξή της αποτρέπει τη μετάπτωση από το HIV στο AIDS και έτσι, σε αντίθεση με ό,τι ίσχυε παλιά, οι οροθετικοί ζουν πολλά χρόνια χωρίς πρoβλήματα. Σε αυτούς που λαμβάνουν θεραπεία, το ιικό φορτίο είναι χαμηλό και γι’ αυτό δεν μεταδίδουν εύκολα τον ιό ακόμα και στους σεξουαλικούς τους συντρόφους.

Χρήστου Σουλτάνα, ιατρός ειδικός παθολόγος

Μάθετε περισσότερα, κάντε την πράξη πρόληψη και εξεταστείτε για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.