Online Ραντεβού
Τόσο ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 όσο και ο τύπου 2 αποτελούν χρόνιες παθήσεις που απαιτούν παρακολούθηση εφ΄ όρου ζωής. Η σωστή ρύθμιση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα είναι καθοριστικής σημασίας για την αποτροπή εμφάνισης των επιπλοκών του διαβήτη, όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η νεφροπάθεια, η αμφιβληστροειδοπάθεια και η νευροπάθεια, αλλά και για τη μείωση της θνητότητας.
Η επιστήμη της Διαιτολογίας – Διατροφής ασχολείται με την πρόληψη και αντιμετώπιση διαφόρων κλινικών καταστάσεων, τη διατροφική εκπαίδευση και τη διατροφική υποστήριξη σε κλινικές και μη καταστάσεις.
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 χαρακτηρίζεται από την αυτοάνοση καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, με αποτέλεσμα τη διαταραχή της έκκρισης και τελικά την πλήρη έλλειψη της ινσουλίνης. Για την εμφάνισή του απαιτείται η αλληλεπίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Τα περιβαλλοντικά ερεθίσματα που μπορεί να πυροδοτήσουν την εμφάνιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 σε ένα άτομο που φέρει τη γενετική προδιάθεση δεν έχουν πλήρως διαλευκανθεί. Κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί διάφοροι παράγοντες, όπως είναι οι ιώσεις του παιδιού ή ακόμη και της μαμάς κατά τη διάρκεια της κύησης από εντεροϊούς, αλλά και η πρώιμη εισαγωγή του αγελαδινού γάλακτος και της γλουτένης στη διατροφή του βρέφους. Ωστόσο, καμία μελέτη δεν έχει έως τώρα καταφέρει να αποδώσει ξεκάθαρη σχέση αιτίου-αποτελέσματος ανάμεσα στους παράγοντες αυτούς και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1. Περισσότερο ξεκάθαρη φαίνεται να είναι η σχέση μεταξύ των τελικών προϊόντων μη ενζυμικής γλυκοζυλίωσης (AGEs) και της εμφάνισης του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 και των επιπλοκών του. Τα προϊόντα αυτά είτε παράγονται ενδογενώς στον οργανισμό, όταν η γλυκόζη αντιδρά με τις πρωτεΐνες, τα λιπίδια και τα νουκλεϊκά οξέα, είτε προσλαμβάνονται μέσω της τροφής. Στα τρόφιμα σχηματίζονται κατά την επεξεργασία τους σε υψηλές θερμοκρασίες, όπως συμβαίνει με το τηγάνισμα, το ψήσιμο στο grill ή στα κάρβουνα ή ακόμη με την υψηλή παστερίωση του γάλακτος και το καβούρδισμα του καφέ. Η αποφυγή της ζάχαρης και της φρουκτόζης ως πρόσθετο στα τρόφιμα, η αποφυγή των κορεσμένων λιπαρών οξέων, η προτίμηση των ωμών τροφίμων, το μαγείρεμα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες (βράσιμο ή μαγείρεμα στον ατμό) και η προτίμηση γαλακτοκομικών προϊόντων με συντομότερη ημερομηνία λήξης, φαίνεται ότι μειώνουν το φορτίο των τροφίμων σε AGEs.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 1 βασίζεται αποκλειστικά στην υποκατάσταση της ινσουλίνης δια βίου, μέσω εξωγενούς χορήγησής της. Η κάλυψη όλων των γευμάτων με ινσουλίνη απαιτεί από τον ασθενή να γνωρίζει την ακριβή σύσταση του γεύματος και κυρίως την περιεκτικότητά του σε υδατάνθρακες, την τιμή της γλυκόζης στο αίμα του πριν το γεύμα, αλλά και τυχόν σωματική δραστηριότητα που θα ακολουθήσει του γεύματος. Όλα αυτά προϋποθέτουν τη σωστή εκπαίδευση του διαβητικού από εξειδικευμένο διαιτολόγο στις βασικές αρχές της διατροφής και στην περιεκτικότητα των τροφίμων σε υδατάνθρακες. Ένας σωστά εκπαιδευμένος ασθενής θα επιτύχει ευκολότερα μία καλή γλυκαιμική ρύθμιση, θα μειώσει τον κίνδυνο επιπλοκών και τελικά θα μπορεί να έχει ένα πιο απελευθερωμένο διαιτολόγιο.
Στο Διαβητολογικό Ιατρείο του ΠΡΑΞΙΣ ΥΓΕΙΑΣ παρέχεται ολοκληρωμένη και σύγχρονη αντιμετώπιση του Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ) και των επιπλοκών του.
Μάθετε περισσότερα και κλείστε ραντεβού για να εξεταστείτε.
Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 από την άλλη, χαρακτηρίζεται από αντίσταση των ιστών στη δράση της ινσουλίνης. Ως αποτέλεσμα, τα β-κύτταρα του παγκρέατος υπερλειτουργούν, παράγοντας αρχικά μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης, ενώ στη συνέχεια αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες οπότε εμφανίζεται η υπεργλυκαιμία. Τα αίτια του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 είναι γνωστά, στην πλειοψηφία τους τροποποιήσιμα, και σχετίζονται σε μεγάλο βαθμό με τις διατροφικές συνήθειες του ατόμου. Η εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 σχετίζεται στενά με την αύξηση του βάρους κατά την ενήλικο ζωή και τη συσσώρευση λίπους γύρω από το ήπαρ και το πάγκρεας, το λεγόμενο σπλαγχνικό λίπος. Η πλειοψηφία των τύπου 2 διαβητικών έχει υπερβάλλον σωματικό βάρος, το οποίο είναι υπεύθυνο για την αντίσταση των ιστών στην ινσουλίνη. Στους ασθενείς αυτούς έστω και μία μικρή απώλεια βάρους της τάξης του 5-10%, μέσω ενός υποθερμιδικού διαιτολογίου, θα επιφέρει μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης.
Σε πρόσφατη αγγλική μελέτη (DiRECT study), η οποία διεξήχθη σε δομές πρωτογενούς πρόληψης (ιατρεία και διαιτολογικά γραφεία), συμμετείχαν συνολικά 290 ενήλικες με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, υπό αγωγή με αντιδιαβητικά δισκία και με υπερβάλλον σωματικό βάρος. Χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: την ομάδα παρέμβασης και την ομάδα ελέγχου. Οι διαβητικοί στην ομάδα παρέμβασης υπεβλήθησαν σε υποθερμιδικό διαιτολόγιο, βασισμένο αρχικά σε υποκατάστατα τροφίμων, με σταδιακή εισαγωγή των κανονικών τροφίμων στη συνέχεια, ενώ οι διαβητικοί στην ομάδα ελέγχου έλαβαν γενικές διατροφικές οδηγίες. Η διάρκεια της παρέμβασης ήταν 12 μήνες και κατά το διάστημα αυτό διακόπηκαν τα αντιδιαβητικά δισκία όλων των ασθενών. Με το πέρας της παρέμβασης, το 24% των διαβητικών στην ομάδα παρέμβασης έχασε τουλάχιστον 15 κιλά, ενώ στο 46% επετεύχθη υποστροφή του διαβήτη, όπως αυτή εκτιμήθηκε από τη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης σε τιμές μικρότερες από 6,5%. Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης μελέτης ενισχύουν το ρόλο της διατροφής στη διαχείριση και έκβαση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 και επιβεβαιώνουν ότι με ένα καλά οργανωμένο πρόγραμμα διατροφικής παρέμβασης και με στενή παρακολούθηση από εξειδικευμένο προσωπικό, ακόμη και στα εξωνοσοκομειακά πλαίσια, η άριστη γλυκαιμική ρύθμιση είναι εφικτή.
Πέρα όμως από το σωματικό βάρος, μεγάλη σημασία για τη γλυκαιμική ρύθμιση έχει και η ποιότητα της διατροφής. Μία διατροφή βασισμένη στο μεσογειακό μοντέλο, πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια και ψάρια, με μέτρια κατανάλωση πουλερικών, αυγών και γαλακτοκομικών προϊόντων, αραιή κατανάλωση κόκκινου κρέατος, χαμηλή έως μέτρια κατανάλωση κρασιού με τα γεύματα και με το ελαιόλαδο ως τη βασική πηγή λίπους, φαίνεται ότι επιδρά θετικά στην πρόληψη αλλά και στη διαχείριση των εκφυλιστικών νοσημάτων, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης. Εκτός αυτού, αποτελεί μια ισορροπημένη και διατροφικά πλήρη δίαιτα που συντελεί στη διατήρηση της καλής υγείας και της ευρωστίας γενικότερα.
Νίκη Κουτσίκου MD, MSc
Ιατρός & Κλινική Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη και στην Παχυσαρκία
